DUOS-waardeketen — Kritiek op Oude Aannames
DUOS = Dual Use, Onbemand, BVLOS
DUOS-waardeketen is een framework dat verkeerde aannames maakt over hoe de drone/autonome systemen industrie werkt.
Probleem: Het frame is bedacht door de gevestigde orde (piloten, luchtverkeersleiding, bemande luchtvaart lobby) om hun monopolie te beschermen.
Drie Foute Aannames
1. "Dual Use" als aparte categorie
Aanname (fout)
"Dual-use is een speciale categorie die apart moet worden behandeld."
Dit suggereert dat dual-use anders is dan pure civiel of pure militair.
Waarom fout?
Bijna alle moderne tech is dual-use:
- Semiconductors (phones + missiles)
- AI (self-driving cars + targeting)
- Comms (5G + tactical mesh)
- Sensors (agriculture + ISR)
"Dual-use" is niet bijzonder — het is de norm.
Door het als "special" te framen, creëer je:
- Extra bureaucratie (export controls)
- Slower innovation (regulatory lag)
- Separation van markets (smaller TAM)
Correct Frame
"Tech is tech — toepassingen zijn divers."
Stop met labeling "dual-use" alsof het een probleem is. Het is een feature:
- Grotere market (civil + military)
- Faster iteration (more users)
- Economies of scale
Governance: Export controls waar nodig, maar not by default.
2. "Onbemand" als definitie
Aanname (fout)
"Onbemand is het definiërende kenmerk van deze systemen."
DUOS gebruikt "Onbemand" (unmanned) als kernbegrip.
Waarom fout?
"Onbemand" is een negatieve definitie — het zegt wat iets niet is, niet wat het wel is.
Problems:
- Focust op absence (geen pilot) ipv capability (autonomous, sensor-rich)
- Suggereert dat "bemand" de norm is (piloten-framing)
- Ignoreert spectrum (teleoperated → supervised → fully autonomous)
Voorbeeld:
- Is een autonome auto "onbemand"? (Nee, er zit een passagier in.)
- Is een commercial airliner "onbemand"? (Nee, maar het is 95% autopilot.)
"Onbemand" is een oversimplificatie.
Correct Frame
"Autonomous / Supervised / Teleoperated — met verschillende levels."
Focus op what the system can do:
- Level 0: Fully manual (RC)
- Level 1: Assisted (autopilot hold altitude)
- Level 2: Partial autonomy (waypoint nav)
- Level 3: Conditional autonomy (RTL on signal loss)
- Level 4: High autonomy (mission planning, obstacle avoidance)
- Level 5: Full autonomy (swarm coordination, adaptive tactics)
Governance: Regulate based on autonomy level + risk, not "bemand vs. onbemand".
3. "BVLOS" als centrale concept
Aanname (fout)
"BVLOS (Beyond Visual Line of Sight) is de key unlock voor scaling drones."
DUOS maakt BVLOS central to the framework.
Waarom fout?
A. "Visual Line of Sight" is irrelevant voor modern systems.
Moderne drones/autonome systems gebruiken:
- Sensors (EO/IR/Radar, 10+ km range)
- Datalinks (RF/LEO, 100+ km range)
- Cooperative awareness (ADS-B, mesh)
"Visual" is een archaïsch concept uit bemande luchtvaart (waar pilot inderdaad met ogen kijkt).
B. BVLOS is geframed door piloten-lobby.
BVLOS regels zijn bedacht om piloten te beschermen:
- Slow regulatory approval (years)
- Expensive compliance (observers, chase aircraft)
- Preserves pilot monopoly
C. Militair is BVLOS irrelevant.
Military operations zijn altijd "beyond visual" — niemand ziet een F-35 op 50km afstand.
BVLOS is een civiele regulatory construct, not a technical barrier.
Correct Frame
Prestatie-gebaseerde modi:
-
SLOS-DAA (Sensor Line of Sight + Detect & Avoid)
- System heeft sensors (not human eyes)
- DAA capability (radar, cooperative)
-
ELOS-COOP (Electronic Line of Sight, cooperative)
- Datalink maintained (RF, LEO)
- Cooperative awareness (ADS-B, transponder)
-
GEO-ASSURED (Geografisch/temporeel geborgd)
- Geografische scheiding (restricted airspace)
- Temporele scheiding (time blocks)
-
PROC-SEG (Procedureel gesegregeerd)
- Procedural separation (IFR-like)
- Controlled airspace coordination
See: 10 — Prestatie-modi
DUOS-waardeketen: Wat is het eigenlijk?
DUOS claimt een waardeketen te beschrijven voor dual-use, unmanned, BVLOS systemen.
Claimed Waardeketen
R&D → Prototyping → Certification → Production → Operations
Problem: Deze waardeketen is niet specifiek voor DUOS — het is elke tech waardeketen.
Wat DUOS mist
A. Surge Capacity
DUOS focust op peacetime production, niet wartime surge.
- Geen mention van time-to-surge
- Geen tooling pre-positioning
- Geen capacity credits
B. Ecosysteem-SLA's
DUOS blijft hangen in traditional procurement:
- Koop X platforms
- Geen outcome-based KPI's
- Geen availability fees
C. Open Architectures
DUOS heeft geen focus op interoperability:
- Vendor lock-in is OK (apparently)
- Proprietary interfaces
- No multi-vendor ecosystems
D. Kapitaalmarkt
DUOS heeft geen visie op financing:
- Overheidsbudget only
- Geen dual-use capital markets
- Geen investor access
Alternatief Framework: Effects Tech Layer
In plaats van DUOS:
Verschillen met DUOS:
| Aspect | DUOS | Effects Tech Layer |
|---|---|---|
| Focus | Platforms (drones) | Effects (ISR, area denial) |
| Definitie | Dual-use, Onbemand, BVLOS | Cross-domain, prestatie-gebaseerd |
| Waardeketen | R&D → Production | Surge capacity, ecosysteem-SLA's |
| Financiering | Overheid only | Kapitaalmarkt (dual-use) |
| Governance | BVLOS regels (pilots) | Prestatie-modi (tech-based) |
| Interop | Not mentioned | JEF-wide open architectures |
Wie profiteert van DUOS-frame?
1. Piloten & Luchtverkeersleiding
Why?
- BVLOS regels preserveren hun monopoly
- Slow regulatory approval = less competition
- "Onbemand" framing = pilots stay relevant
2. Gevestigde Defense Primes
Why?
- Traditional procurement (koop platforms)
- Vendor lock-in (proprietary)
- No ecosysteem-SLA's = no pressure for performance
3. Bureaucraten
Why?
- "Dual-use" creates extra regulatory layers (job security)
- Slow cycles = less accountability
- No transparency requirements
Wie verliest bij DUOS-frame?
1. Innovators & Scale-ups
Why?
- BVLOS barriers (slow approval, expensive compliance)
- No access to capital markets (dual-use stigma)
- Vendor lock-in favors incumbents
2. Military / End Users
Why?
- Slow procurement (years)
- No surge capacity (can't scale in crisis)
- Higher costs (vendor lock-in)
3. Investors
Why?
- "Dual-use" treated as problematic (not opportunity)
- No clear regulatory pathway
- Smaller TAM (civil vs. military separated)
Aanbevelingen
1. Stop met "DUOS" terminologie
Use instead:
- "Effects Tech" (not "dual-use drones")
- "Autonomous systems" (not "onbemand")
- "Prestatie-modi" (not BVLOS/VLOS)
2. Focus op Surge Capacity
Metrics:
- Time-to-surge ≤ 6 weken
- Capacity credits
- Pre-positioned tooling
3. Ecosysteem-SLA's als default
Procurement:
- Availability, MTTR, iteratiesnelheid
- Not: koop X platforms
4. Kapitaalmarkt access
Financing:
- Zuidas dual-use fund
- Euronext IPO pathway
- Investor transparency (TLP framework)
Next: 10 — Prestatie-modi